Bệnh gút là bệnh viêm khớp đặc trưng bởi những đợt viêm khớp cấp tái phát. Ở Việt Nam, theo khảo sát của Viện Gút từ tháng 7/2007 đến  tháng 7/2012 trên cả nước có hơn 22 ngàn người mắc bệnh gút trong đó số bệnh nhân gút tại TP. Hồ Chí Minh là lớn nhất, lên tới 8246 người, chiếm hơn 1/3 bệnh nhân gút trên cả nước. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những nguyên nhân gây ra bệnh gút.

Nguyên nhân bệnh gút theo Y học hiện đại

Theo Y học hiện đại, nguyên nhân gây bệnh gút là do sự lắng đọng của các tinh thể acid uric hoặc muối urat tại các khớp, mà bản chất là do tăng acid uric trong máu dẫn đến.

Vai trò của acid uric trong cơ thể

Acid uric là sản phẩm trực tiếp của purin (một loại protein) sau quá trình tiêu hóa trong cơ thể. Hàm lượng purin cao được tìm thấy trong các loại thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản,… Thông thường, acid uric hòa tan trong máu, bài tiết ở thận và ra khỏi cơ thể theo đường nước tiểu.

Nguyên nhân gây gút là do sự lắng đọng tinh thể acid uric tại khớp xương

Khi nồng độ acid uric trong máu cao hơn 6,7 mg/dL được gọi là tăng acid uric huyết. Lượng acid uric trong máu tăng là do thận không thải được acid uric hoặc do cơ thể tạo ra quá nhiều (do chế độ ăn uống, do bệnh lý như ung thư máu dạng lympho, thiếu máu tán huyết, vảy nến…) hoặc do bất thường trong chu trình tạo ra acid này.

Khi trong cơ thể có quá nhiều tinh thể acid uric và các tinh thể acid uric này lắng đọng ở xung quanh khớp (điển hình là khớp ngón bàn chân cái) ở màng hoạt dịch, xương, ở sụn gây ra gút cấp. Nếu không được điều trị, acid uric tăng cao kéo dài sẽ hình thành hạt tophi ở dưới da, sụn vành tai hoặc có thể gây lắng đọng muối urat tại thận và gây bệnh sỏi thận.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng acid uric trong máu – nguyên nhân gây bệnh gút:

• Tuổi tác và giới tính: Nam giới thường dễ mắc gút hơn nữ giới. Nữ giới ít mắc bệnh gút ở tuổi trước mãn kinh trong khi ở nam giới, tuổi càng trẻ thì bệnh càng nặng.
• Di truyền: Tiền sử gia đình có người mắc bệnh gút sẽ làm tăng khả năng mắc bệnh này. Ngoài ra, theo các nhà khoa học, bệnh gút có liên quan đến những trục trặc về gen. 5 gen được tìm thấy có liên quan đến bệnh gút bao gồm Glc6 – photphat và HGPRT1 tại gan và 3 gen PRPPs1, PRPPs2, PRPPs3 tại tinh hoàn. Ở những bệnh nhân có sự hoạt động bất thường của các gen này, sự tổng hợp purin nội sinh sẽ cao hơn bình thường kéo theo nồng độ acid uric trong máu cao, gây ra gút.
• Lối sống: uống rượu nhiều hơn 2 ly/ngày (Ethanol có trong rượu, một phần trong bia là chất làm tăng sản xuất acid uric đồng thời làm giảm thải acid uric qua thận),  ăn nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản,… làm tăng lượng acid uric trong cơ thể.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc làm tăng nồng độ acid uric trong cơ thể như thuốc lợi tiểu, aspirin, levodopa, cyclosporin.
• Cân nặng: Thừa cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút vì trong cơ thể có nhiều mô, dẫn đến làm tăng sản xuất acid uric như một chất thải chuyển hóa.
• Các vấn đề sức khỏe khác: suy thận và các vấn đề về thận làm giảm khả năng đào thải acid uric ra khỏi cơ thể dẫn đến nồng độ acid uric trong cơ thể cao. Các bệnh lý tiểu đường, huyết áp, tuyến giáp cũng liên quan đến bệnh gút.

Nguyên nhân bị gút theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, bệnh gút được gọi là thống phong, thuộc phạm vi chứng Tý (chứng “Tý” có nghĩa là đau lâu ngày không khỏi), cụ thể là do đàm thấp ứ trệ làm kinh lạc không được lưu thông  dẫn đến đau.

Đàm thấp có thể hình thành do việc ăn nhiều cao lương, mỹ vị làm ảnh hưởng đến chức năng tỳ vị (bộ máy tiêu hóa), tỳ mất kiện vận tạo thành thủy thấp, lâu ngày tích lại thành đàm, đàm uẩn trở khớp xương, làm kinh lạc không lưu thông dẫn đến đau.

Thấp là một trong các tác nhân gây bệnh thuộc nhóm ngoại nhân. Ngoại tà xâm phạm vào cơ thể làm bế tắc kinh lạc, khí huyết ứ trệ tại các khớp gây sưng, đau, co duỗi vận động khó khăn. Chính khí (lớp khí bảo vệ bên ngoài cơ thể) suy kém thường gặp ở những người lớn tuổi, những người sinh hoạt không điều độ là nguyên nhân khiến ngoại tà xâm phạm vào kinh lạc.

Như vậy, nguyên nhân gây gút theo Y học cổ truyền liên quan trực tiếp đến yếu tố đàm thấp. Ở điều kiện nhiệt đới gió mùa như ở Việt Nam, độ ẩm cao tương đương với thấp tà nhiều nên lượng bệnh nhân bị gút thường cao.

Trên đây là một số nguyên nhân gây bệnh gút theo quan điểm của Y học cổ truyền và Y học hiện đại, từ đó các bạn có thể xem xem mình có thuộc nhóm yếu tố nguy cơ mắc bệnh không để từ đó có hướng đi khám hoặc điều chỉnh thói quen cho phù hợp để giảm nguy cơ mắc bệnh.