Đau thần kinh tọa là căn bệnh xương khớp đang rất phổ biến. Bệnh tuy không nguy kịch ngay đến tính mạng nhưng lại tác động rất nhiều đến sinh hoạt hàng ngày cũng như chất lượng cuộc sống. Việc nắm được nhiều thông tin về bệnh sẽ giúp việc điều trị hiệu quả hơn. 

Đau thần kinh tọa là gì?

Để hiểu được đau thần kinh tọa là gì, trước tiên chúng ta cần tìm hiểu về vị trí và chức năng của dây thần kinh tọa.

Dây thần kinh tọa là dây thần kinh lớn nhất trong cơ thể, bắt đầu từ rễ thần kinh ở tủy sống ở vùng thắt lưng và kéo dài qua vùng mông, đi xuống chi dưới. Có chức năng điều khiển cảm giác, chi phối các động tác của chân, giúp chân có thể thực hiện các động tác đi lại, đứng lên ngồi xuống nhịp nhàng.

Vì một nguyên nhân nào đó gây kích thích hoặc tổn thương dây thần kinh tọa sẽ gây hội chứng đau thần kinh tọa. Cơn đau của đau thần kinh tọa thường được cảm nhận từ lưng thấp (vùng thắt lưng) đến phía sau đùi và có thể tỏa xuống dưới đầu gối, bắp chân.

Dấu hiệu và triệu chứng đau thần kinh tọa

Dấu hiệu đặc biệt nhất của đau thần kinh tọa là cơn đau lan tỏa từ lưng dưới xuống đến mông hoặc chân. Nó có thể từ đau nhức nhẹ đến đau nhói, dữ dội. Có thể kèm theo cảm giác bị tê, ngứa ran và yếu ở chân hoặc bàn chân.

Triệu chứng đau thần kinh tọa bao gồm

• Đau lưng dưới, đau hông
• Đau ở mông hoặc chân và có thể nặng hơn khi bạn ngồi. Cơn đau có thể liên tục ở một bên mông.
• Cảm giác nóng hoặc ngứa ran xuống chân
• Yếu, tê hoặc khó cử động chân hay bàn chân
• Cơn đau lan xuống chân khiến bạn khó đi lại hay vận động

Đau thần kinh tọa thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của phần dưới cơ thể. Tùy thuộc vào nơi dây thần kinh tọa bị ảnh hưởng thì vùng chân bị đau cũng khác nhau, cơn đau cũng có thể kéo dài xuống bàn chân hoặc ngón chân.

Nguyên nhân đau thần kinh tọa

Bất kỳ nguyên nhân nào gây kích thích hoặc viêm dây thần kinh tọa đều có thể tạo ra các triệu chứng đau thần kinh tọa.

Các nguyên nhân phổ biến của đau thần kinh tọa bao gồm:

• Bệnh thoát vị đĩa đệm
• Thoái hóa cột sống
• Chấn thương đốt sống thắt lưng
• Hẹp cột sống thắt lưng (hẹp ống sống ở lưng dưới)
• Trượt đốt sống

Các nguyên nhân hiếm gặp khác:

• Các khối u trong cột sống: do di căn từ ung thư tiền liệt tuyến, ung thư vú, u buồng trứng, u tiểu khung…
• Chấn thương, viêm cơ, nhiễm trùng, viêm khớp cùng chậu
• Nguyên nhân phụ khoa và hậu sản ở nữ giới (trong bệnh lạc nội mạc tử cung, thời kỳ mang thai và sau đẻ)

Nguyên nhân đau thần kinh tọa theo Đông y

Trong Đông y, bệnh đau thần kinh tọa còn được gọi là Tọa cốt phong, Yêu thống… Đa số các tài liệu y văn cổ đều xếp vào chứng Tý, nghĩa là khí huyết bị tắc, không thông, bế tắc kinh mạch. Ba nguyên nhân chính gây đau thần kinh tọa là: Phong, Hàn, Thấp. Khi điều trị cần giải quyết các yếu tố này thì bệnh sẽ thuyên giảm.

Điều trị đau thần kinh tọa

Bệnh gây đau và khó chịu, nhưng có nhiều phương pháp điều trị khá hiệu quả. Hầu hết những người bị đau thần kinh tọa không cần phẫu thuật, khoảng một nửa số người mắc sẽ đỡ hơn trong vòng 6 tuần nhờ việc nghỉ ngơi và dùng thuốc.

Các phương pháp điều trị đau thần kinh tọa bao gồm: 

• Nghỉ ngơi và tập luyện tại nhà: Hầu hết những người bị đau thần kinh tọa sẽ đỡ hơn trong một vài tuần với các biện pháp khắc phục tại nhà. Nếu cơn đau của bạn khá nhẹ thì việc nghỉ ngơi và tập luyện nhẹ nhàng sẽ cải thiện bệnh tốt.
• Chườm nóng và lạnh: Áp dụng mỗi lần trong vài phút ở phần lưng dưới, tiến hành vài lần một ngày. Bạn có thể chườm lạnh trong một vài ngày đau đầu tiên, sau đó chuyển sang chườm nóng.
• Dùng thuốc: Lựa chọn đầu tiên là thuốc giảm đau, nhưng bạn không nên sử dụng chúng trong thời gian dài bởi có thể gặp nhiều tác dụng phụ. Nếu việc dùng thuốc giảm đau không hiệu quả, bác sĩ có thể kê thêm thuốc giãn cơ mạnh hơn hoặc thuốc chống viêm. Ngoài ra, tiêm thuốc steroid trực tiếp vào dây thần kinh bị kích thích cũng có thể giúp bạn giảm đau hạn chế. Việc dùng thuốc cần dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Phẫu thuật: Khi các phương pháp điều trị đều thất bại, phẫu thuật là biện pháp cuối cùng cho khoảng 5% đến 10% số người bị đau thần kinh tọa.
• Điều trị bằng Đông y: Vật lý trị liệu, xoa bóp bấm huyệt, châm cứu đều giúp cải thiện tư thế, giảm áp lực cho dây thần kinh tọa. Sử dụng các các vị thuốc đông y thường rất hiệu quả trong điều trị chứng đau thần kinh tọa, các vị thuốc Đông y thường được dùng đó là: Đương Quy, Thương Truật, Quế Chi, Mã Tiền Chế,… đặc biệtMã Tiền Chế là vị thuốc rất quý mang lại rất nhiều tác dụng tốt, các dược thảo này không những giúp cải thiện sức khỏe, mà còn hạn chế được những ảnh hưởng về gan, thận…

Đau thần kinh tọa của bạn có thể tự hết, nhưng nếu cơn đau của bạn nghiêm trọng hoặc không biến mất, bạn nên đi gặp bác sĩ. Đau thần kinh tọa có thể được điều trị bằng vật lý trị liệu, thuốc đông y hoặc tây y. Điều quan trọng là người bệnh cần kiên trì trong quá trình điều trị.

Để tìm hiểu về hiệu quả mà thuốc Đông y mang lại trong điều trị chứng đau dây thần kinh tọa, chúng ta cùng lắng nghe chia sẻ của bà Mai Thị Lan (Hà Đông, Hà Nội).

“2 năm trước, Tôi thường bị tê bì chân, đôi khi đau nhức ở hông và thắt lưng, khi ấy tôi chỉ nghĩ đó là dấu hiệu của tuổi già nên tôi chủ quan không đi khám. Nhưng những cơn đau xuất hiện ngày càng nhiều, về đêm đau nhức xảy ra nhiều hơn, đau lan ra vùng hông, thắt lưng, đôi lúc tê mỏi phía sau đùi, khiến tôi khó ngủ, sức khỏe suy giảm khiến mọi công việc hàng ngày của tôi trở lên khó khăn hơn.Tôi đã đi khám ở nhiều bệnh viên và uống thuốc chống viêm, giảm đau kết hợp châm cứu nữa nhưng bệnh chỉ đỡ 1 thời gian rồi lại tái phát.

Một người bạn cũng gặp triệu chứng tương tự đã chia sẻ cho tôi bài thuốc Phong tê thấp Bà Giằng và khuyên tôi nên kiên trì sử dụng. Tôi đã thử sử dụng thuốc kết hợp với kéo dãn cột sống, bấm huyệt và xoa bóp. Hiệu quả mà thuốc mang lại khiến tôi rất bất ngờ. Không như các phương pháp trước mà tôi áp dụng, thời gian đầu uống thuốc, tôi thấy bệnh chưa giảm mà lại đau nhiều hơn, theo hướng dẫn của bác sĩ, tôi tiếp tục uống thì thấy dấu hiệu đau tăng ấy giảm dần, và bệnh bắt đầu có sự chuyển biến. Theo người bạn chia sẻ, tôi tiếp tục kiên trì sử dụng thuốc và sau 3 tháng uống thuốc liên tục đều đặn theo liều lượng bác sĩ hướng dẫn, tôi thấy các triệu chứng đau đã thuyên giảm rất nhiều, thắt lưng và hông không còn đau mỏi nữa, triệu chứng tê bì cũng ít xuất hiện, tôi có thể đi lại sinh hoạt dễ dàng hơn trước.

Sau khi thấy thuốc hiệu quả với mình, Tôi đã chia sẻ bài thuốc này với những người bạn khác của tôi và sau 1 thời gian dùng thuốc, bệnh đau thần kinh tọa của họ đều thuyên giảm, có người uống 1 tháng hết đau có người uống 5 tháng mới khỏi nhưng ai cũng nói rằng điều trị đau dây thần kinh tọa bằng thuốc phong tê thấp là rất hiệu quả”.