Gai cột sống là căn bệnh mà đa số người già đều mắc phải. Nguyên nhân chủ yếu là thoái hóa do tuổi tác. Hiện nay, việc điều trị vẫn còn phụ thuốc khá nhiều vào thuốc tây bởi việc sử dụng đông y trong điều trị còn hạn chế. Vậy Đông y điều trị đau lưng do gai cột sống như thế nào?
Gai Đốt Sống Là Gì?
Gai đốt sống là một tình trạng bệnh lý khá phổ biến trong cộng đồng, đặc biệt gặp nhiều ở lứa tuổi trung niên trở lên. Và có thể xuất hiện sớm hơn (tuổi thanh niên) ở những người có lối sống, sinh hoạt và công việc phải thường xuyên bê vác nặng, ngồi lâu, ít vận động,… như công nhân, nông dân, thợ may, dân văn phòng,…
Gai đốt sống về nguyên tắc có thể hình thành ở bất kỳ đốt sống nào, tuy nhiên chủ yếu gặp nhiều ở đoạn cột sống cổ (C1 – C7) và đoạn cột sống thắt lưng (L 1 – L5). Điều này được giải thích là vì hai đoạn cột sống này có tầm hoạt động rộng và thường xuyên giống như một “cái bản lề”.
Gai Đốt Sống Xảy Ra Khi Nào?
Cột sống được cấu tạo thành từ các đốt sống, đĩa đệm đan xen nhau và hệ thống các dây chằng xung quanh cột sống có tác dụng “trói buộc” các thành phần trên với nhau để trở thành cột sống hoàn chỉnh vừa có tác dụng chống đỡ, “giảm xóc”, xoay chuyển linh hoạt,…
Hệ thống dây chằng quanh cột sống
Gai đốt sống không phải “mọc ra” từ thân đốt sống như nhiều người vẫn nghĩ mà thực chất nó là hình ảnh của dây chằng đã bị vôi hóa (lắng đọng Canxi ) trong quá trình thoái hóa của cột sống.
Bởi vậy, gai đốt sống được xem là dấu hiệu X – Quang để chẩn đoán bệnh thoái hóa cột sống.
Gai đốt sống càng ngày càng phát triển theo sự gia tăng của tuổi tác người bệnh, bên cạnh đó, thói quen sinh hoạt và công việc cũng góp phần làm tăng nhanh hoặc giảm nhẹ tốc độ của bệnh.
Khi gai đốt sống hình thành thường gây ra cảm giác đau mỏi âm ỉ vùng thắt lưng, xoa bóp hoặc vận động nhẹ nhàng rất dễ chịu – đây là một đặc trưng thường thấy của bệnh lý thoái hóa.
Tuy nhiên khi gai phát triển quá to có thể gây ra chèn ép đối với rễ thần kinh ngoại biên gây ra các dị cảm như đau, tê, buốt, buồn như kiến bò,… kéo dọc từ mông xuống đùi, bắp chân, bàn chân (đau thần kinh tọa).
Ngoài ra, thoái hóa cột sống cũng là điều kiện thuận lợi để hình thành các biến chứng như thoát vị đĩa đệm, xẹp đốt sống, lệch vẹo cột sống,… gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của bệnh nhân.
X – Quang gai đốt sống thắt lưng
Điều Trị Gai Đốt Sống Như Thế Nào ?
Một sai lầm thường gặp của bệnh nhân đó là cho rằng điều trị gai đốt sống là cố gắng để làm “mất gai”.
Tuy nhiên điều này không hoàn toàn đúng bởi hình ảnh “gai đốt sống” chỉ là biểu hiện trên phim X – Quang của bệnh lý Thoái hóa cột sống.
Đối với Tây y, hầu hết, các trường hợp đau lưng do gai đốt sống được điều trị bằng nội khoa giúp giảm đau, giãn cơ. Việc loại bỏ gai chỉ thực sự cần thiết khi có biến chứng chèn ép rễ thần kinh ngoại biên mà điều trị bằng thuốc không hiệu quả.
Theo quan niệm của Đông y, gai đốt sống hay thoái hoá cột sống thuộc hư chứng do Can thận hư, không nuôi dưỡng được xương cốt, kết hợp với ngoại tà Phong, Thấp,… thừa cơ xâm nhập gây bế tắc kinh mạch dẫn đến đau nhức cột sống, phong thấp có thể “di chuyển” khiến đau nhức kéo dài xuống chân.
Những vị thuốc nam quý như Mã tiền, Độc hoạt, Thổ phục linh có tác dụng khu phong trừ thấp kết hợp Đỗ trọng, Đương quy, Ngưu tất có khả năng hoạt huyết, bổ can thận được bào chế theo phương pháp gia truyền có tác dụng giúp điều trị hiệu quả chứng đau lưng do gai đốt sống.