Gai Cột Sống là 1 trong những bệnh lý khá phổ biến mà những ngừời sau độ tuổi 35 hay mắc phải. Đây cũng được coi là bệnh lý khó điều trị dứt điểm và gây ra nhiều khó khăn phiền toái đối với người bệnh trong sinh hoạt và công việc. Vậy đâu là nguyên nhân chính dẫn đến gai cột sống? Làm sao để có thể hỗ trợ điều trị căn bệnh này hiệu quả nhất?

Gai Cột Sống Là Gì?

Gai cột sống là một căn bệnh thoái hóa cột sống (thoái hoá đốt sống cổ, thoái hoá cột sống thắt lưng) thường gặp ở nam giới và tăng theo độ tuổi. Quá trình thoái hóa làm tổn thương sụn khớp, xương dưới sụn bị biến đổi cấu trúc, hình thành các vùng xương đặc, rỗng xen kẽ nhau. Khi đó, cơ thể phải huy động canxi tự bù đắp những chỗ rỗng, hốc… và mọc thêm các xương mới, gọi là gai xương. Các gai xương  mọc ra phía ngoài và hai bên của cột sống.

Khi người bệnh cử động, di chuyển, các gai xương sẽ chèn ép các dây thần kinh hoặc các xương đốt sống gây đau nhức ở vùng ngang thắt lưng, vai, gáy hoặc cổ. Cơn đau có thể lan đến đầu, rồi lan rộng xuống vai nếu bị gai cột sống cổ. Đau lan xuống lưng, chân khi gai ở cột sống thắt lưng. Cơn đau xuất hiện nhiều hơn khi vận động và giảm khi người bệnh nghỉ ngơi.

Nguyên Nhân Chính Dẫn Đến Gai Xương Là Gì?

Xương cột sống là nơi chịu ảnh hưởng nhiều nhất trong quá trình di chuyển, cúi lên cúi xuống hay bê vác nặng do đó cột sống dần bị thoái hóa. Khi tuổi tác càng cao, thì tình trạng viêm khớp và chấn thương cũng là một trong những nguyên nhân gây ra gai và đau đốt sống.

Theo một số nghiên cứu, Gai cột sống thường do 3 nguyên nhân chính sau:

Viêm khớp cột sống mãn tính: Quá trình viêm làm ảnh hưởng đến phần sụn đốt sống, lâu ngày lớp sụn này bị hao mòn khiến bề mặt trơn láng của nó trở nên thô ráp, xù xì, cuối cùng hai bề mặt xương tiếp xúc và cọ xát lên nhau. Lúc này, cơ thể sẽ có một quá trình tự điều chỉnh để khắc phục hiện tượng trên, tuy nhiên quá trình chỉnh sửa này lại là sự hình thành gai xương.
Sự lắng đọng canxi ở các dây chằng, gân tiếp xúc với đốt sống: Nguyên nhân này thường gặp khi xảy ra sự thoái hóa cột sống ở người cao tuổi, đó là sự lắng đọng canxi dưới dạng calcipyrophosphat. Sự thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở xương đốt sống, đĩa đệm, các dây chằng bám quanh khớp. Quá trình thoái hóa làm mất nước (chiếm 80% trong sụn) và biến đổi một số chất, làm sụn khớp dễ bị canxi hóa.
Chấn thương: Chấn thương làm tổn thương xương hoặc khớp ở cột sống, sự phản ứng của cơ thể để sửa chữa những tổn thương sẽ dẫn đến sự hình thành gai cột sống. Trong trường hợp này, gai cũng có thể hình thành từ sự lắng đọng canxi ở dây chằng đã dày lên do phản ứng viêm.

Phòng Ngừa Và Trị Liệu Như Thế Nào?

Phòng Ngừa Gai Cột Sống:

• Chế độ dinh dưỡng đầy đủ (canxi, vitamin D). Hạn chế chất béo nhất là mỡ động vật và tăng cường ăn rau quả.
• Làm việc giữ đúng tư thế (ví dụ: ngồi xe hơi có bộ phận nâng đầu cổ/head rest)
• Tránh những môn thể thao quá sức chịu đựng bình thường của mình (như cử tạ quá nặng, thể dục dụng cụ: vận động quá khó), nên chơi các môn thể thao nhẹ như bơi lội, tập aerobic, yoga.

Khi bị gai cột sống, nên dùng thuốc kết hợp với phương pháp hỗ trợ điều trị bằng Đông y như châm cứu, vật lý trị liệu, tập phục hồi chức năng là các biện pháp áp dụng tốt, không có hại đồng thời tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khoẻ.

Người bệnh bị gai cột sống thường được hỗ trợ điều trị bảo tồn bằng việc sử dụng các thuốc giảm đau kháng viêm không steroid, thuốc giãn cơ hay sử dụng một số dụng cụ như nẹp cổ… nhằm giảm bớt gánh nặng lên các đốt sống bị bệnh. Phương pháp phẫu thuật chỉ nên sử dụng trong trường hợp có sự chèn ép vào tủy, làm hẹp ống tủy sống hoặc chèn ép các thần kinh và gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Tuy nhiên, gai xương vẫn có thể mọc lại sau phẫu thuật do quá trình hình thành gai xương là một đáp ứng tự nhiên của cơ thể đối với phản ứng viêm. Nếu bị đau do gai cột sống nên thực hiện theo đúng phác đồ của bác sĩ và tái khám định kỳ để phát hiện sớm các biến chuyển xấu từ đó có biện pháp xử trí thích hợp.

Đối với những ảnh hưởng do sự chèn ép thần kinh, mạch máu có thể dẫn đến tình trạng tê buồn chân tay, đau nhức vai gáy hay chèn ép thần kinh toạ, ngoài việc phải phẫu thuật để ngăn ngừa các biến chứng này, còn có một liệu pháp an toàn bằng Đông y rất phù hợp với các chứng bệnh kể trên.

Với những dược liệu từ tự nhiên như quế chi, bạch truật, đương quy, ngưu tất, mã tiền…giúp giảm đau, tiêu sưng, chống viêm, chống biến dạng khớp, bổ sung dịch ở các khớp, tăng lưu lượng máu qua khớp và tăng đào thải chất lắng đọng ứ trệ gây đau khớp. Và một trong những Bài thuốc gia truyền có kết hợp các vị thuốc thảo dược lành tính trên có thể kể đến như thuốc Phong tê thấp Bà Giằng. Thuốc được Bộ Y tế kiểm nghiệm và sử dụng trong danh mục bảo hiểm y tế, đồng thời giúp ngăn ngừa các biến chứng đau nhức, tê buồn… do gai cột sống gây ra.