Để phòng ngừa dịch bệnh virus corona, một trong những lời khuyên quan trọng của Bộ Y tế là hãy rửa tay đúng cách và thường xuyên hơn. Vậy tại sao rửa tay lại giúp chúng ta giảm nguy cơ mắc bệnh. Sau đây là những lời giải đáp chi tiết:

Xà phòng có diệt được virus corona không?

Virus corona thuộc nhóm virus có màng bọc, hay còn gọi “enveloped virus”, vì nó có một lớp ngoài bảo vệ là lớp kép lipid. Các phân tử tạo nên lớp này có hình dạng như một con nòng nọc, với phía đầu tròn là ưa nước và phía đuôi là kỵ nước. Các phân tử này tự sắp xếp thành “hai lớp”: hai lớp xếp chồng lên nhau thành một tấm, với đuôi hướng vào trong, và đầu hướng ra ngoài.

Khi bạn ho hoặc hắt hơi, các phân tử bên ngoài kéo lại để bảo vệ đuôi kỵ nước khỏi tác động của nước trong các giọt hô hấp.

Đầu ưa nước rất “dính”, có nghĩa là virus rất dễ bám dính vào các bề mặt, bám dính vào tay của bạn, và rất dễ lây nhiễm trong cộng đồng.

Cấu trúc phân tử của các hợp chất trong xà phòng cũng có cấu trúc nòng nọc giống như virus này, điều này đã khiến xà phòng thực sự rất hữu ích. Khi bạn cảm thấy có một chút nhờn (chất dầu) ở tay, thì việc rửa tay dưới vòi nước không thể hết. Nhưng khi thêm xà phòng vào tay, đuôi kỵ nước sẽ bám vào dầu và đầu ưa nước sẽ dính vào nước, và do đó tay của bạn trở nên sạch sẽ.

Do cấu trúc của hợp chất xà phòng rất giống với phân tử tạo nên lớp kép lipid của virus, nên điều này giúp xà phòng dễ dàng phá vỡ lớp vỏ virus và loại bỏ khả năng bám dính và tiêu diệt virus.

Có phải dung dịch/gel kháng khuẩn tay có khả năng diệt vi-rút?

Đúng. Dung dịch/gel kháng khuẩn chứa cồn sẽ tiêu diệt virus mà không cần phải rửa bằng xà phòng và nước. Cồn là chất khử trùng và có thể tiêu diệt các nhóm virus có lớp bảo vệ kép lipid như virus corona; nhưng để hiệu quả hãy chắc chắn rằng nó chứa đến 60-95% cồn.

Tuy nhiên, nếu tay của bạn bị bẩn thì nên rửa tay dưới vòi nước và dùng xà phòng để làm sạch bụi bẩn.

Rửa tay sẽ ngăn tôi không bị nhiễm virus corona?

Thật không may, chúng ta không thể biết chính xác bất kỳ trường hợp cụ thể nào có thể ngăn chặn virus corona bằng cách rửa tay.

Mặc dù bạn có thể nhiễm virus khi dùng bàn tay dính virus đưa lên mặt, nhưng bạn cũng có thể nhiễm bệnh trực tiếp từ các giọt bắn của người mang bệnh ho hoặc hắt hơi ở cự ly gần. Vì vậy, rửa tay là biện pháp hợp lý và mạnh mẽ, nhưng không có nghĩa là nó giúp bạn loại bỏ hoàn toàn nguy cơ lây bệnh.

Tuy rửa tay sẽ không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ nhiễm trùng, nhưng đó là biện pháp an toàn hợp lý và mạnh mẽ. Nó giống như việc khi bạn đi ô tô thì phải thắt dây an toàn.

Tuy nhiên, chúng tôi biết rằng các biện pháp vệ sinh như rửa tay, tự cách ly khi bị bệnh… không ngăn ngừa được sự lây lan của các bệnh về đường hô hấp.

Theo dõi dịch SARS-CoV ở Hồng Kông, Bộ Y tế Trung Quốc muốn biết về hiệu quả của những biện pháp đối phó dịch bệnh của chính phủ. Vì SARS-CoV (cũng là một loại coronavirus) là một chủng mới, nên không có tiêu chuẩn nào để đánh giá khả năng lây lan của nó. Những gì họ có thể đo lường là tỷ lệ mắc bệnh giống như các bệnh hô hấp theo mùa như cúm.

So với con số trung bình trong 5 năm trước, tỷ lệ mắc tất cả các bệnh cúm mùa giảm. Sự khác biệt này đặc biệt rõ ràng trong các tháng từ tháng Tư đến tháng Sáu, đây là khoảng thời gian mọi người áp dụng mạnh mẽ các biện pháp đảm bảo vệ sinh.

Tại sao rửa tay rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của coronavirus?

Đối với hầu hết mọi người, căn bệnh hô hấp do virus corona gây ra không phải quá nguy hiểm. Hầu hết, các bệnh nhân chỉ cảm nhận được các triệu chứng khá nhẹ, cảm giác giống như cảm cúm thông thương và dễ dàng hồi phục. Tuy nhiên, kể cả khi các biểu hiện là rất nhẹ, nhưng chúng ta vẫn có khả năng lây truyền cho nhiều người.

Rửa tay đúng cách và thường xuyên làm giảm sự lây lan của virus một cách đáng kể. Và những yếu tố làm chậm sự lây lan có tác dụng “làm phẳng đường cong”, nghĩa là thay vì số ca bệnh tăng cao đỉnh điểm, thì nó có vai trò làm giảm số lượng bệnh nhân tăng đỉnh điểm và kéo dài thời gian dịch bệnh để các y bác sĩ có thời gian điều trị, tránh quá tải.

Bloomfield muốn giảm số lượng đó xuống mức tối thiểu để hệ thống y tế có thể cung cấp dịch vụ chăm sóc hiệu quả ở những nơi cần thiết.

Những người thuộc nhóm dễ bị tổn thương như người già, người có vấn đề về phế quản, người bị suy giảm miễn dịch… nên được cách ly sớm, tránh tiếp xúc vì những triệu chứng gặp phải thường nghiêm trọng hơn.

Nên rửa tay như thế nào cho đúng cách?

• Bắt đầu bằng cách làm ướt tay của bạn. Không quan trọng là nước nóng hay lạnh: một nghiên cứu năm 2017 từ Đại học Rutgers ở Mỹ cho thấy nước lạnh cũng có hiệu quả tương đương với nước nóng trong việc loại bỏ vi khuẩn E. coli .
• Tiếp theo, dùng xà phòng hoặc nước rửa tay. Mặc dù có một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng vi khuẩn có thể sống trên bề mặt của một thanh xà phòng, nhưng các nghiên cứu khác chỉ ra rằng việc dùng chung xà phòng không truyền bệnh.
• Chà kỹ xà phòng khắp bàn tay của bạn, đảm bảo không bỏ sót ngón tay cái, giữa các ngón tay và đầu ngón tay của bạn. Việc này có thể tốn thêm mất 20 giây. Các bác sĩ khuyên bạn nên hát “Happy birthday” hai lần để tính ra 20 giây, nhưng bạn có thể chọn bất kỳ bài hát nào có đoạn điệp khúc dài 20 giây, chẳng hạn như Jolene của Dolly Parton , hoặc Staying alive bởi Bee Gees.

• Rửa sạch tay để loại bỏ xà phòng. Lau khô chúng, tốt nhất là dùng khăn giấy một lần.
• Khi bạn đã trở lại khu vực làm việc của bạn, hoặc ghế xe khách… hãy sử dung dịch sát khuẩn tay. 

Những gì bạn làm sau khi rửa tay cũng rất quan trọng. Nếu bạn đang trên máy bay hoặc tàu hỏa, bạn có thể rửa tay trong nhà vệ sinh, nhưng sau đó bạn phải đi bộ trở lại chỗ ngồi của mình. Trên máy bay hay trong công ty bạn sẽ nắm vào các vị trí mà người khác cũng đã vừa nắm. Vì vậy, hãy rửa tay hoặc sử dụng dung dịch khử trùng tay khi bạn quay trở lại chỗ ngồi của mình và sau đó không di chuyển xung quanh nữa.

Tôi có nên rửa tay quá nhiều lần không?

Việc rửa tay nhiều lần có thể làm cho da bạn trở nên khô hơn, đặc biệt là những da nhạy cảm. Do vậy, cũng như việc rửa tay thường xuyên, bạn hãy đảm bảo dưỡng ẩm cho đôi tay. 

Tiến sĩ Craig Shapiro , một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm nhi khoa ở Delaware, Mỹ, nói với tờ Washington Post: “Nếu da  của bạn bị khô, thì việc sử dụng xà phòng và cồn khử trùng quá nhiều sẽ không tốt”. Ngoài ra, khi da bị nứt nẻ và chảy máu, điều đó thật khó chịu và mọi người sẽ trở nên ít rửa tay hơn. 

Bài viết được dịch và lấy thông tin từ nguồn:

https://www.sciencefocus.com/news/coronavirus-can-hand-washing-really-stop-the-spread-of-covid-19/