Trong xã hội hiện đại ngày nay, số bệnh nhân mắc viêm đại tràng mạn ngày càng gia tăng cả về số lượng và trẻ hóa về độ tuổi. Mặc dù đây là một bệnh lý đã được phát hiện khá lâu trên thế giới, tuy nhiên thuốc trị viêm đại tràng nào hiệu quả vẫn là một câu hỏi lớn đối với các bệnh nhân mắc căn bệnh này. Bệnh dễ mắc, nhưng lại khó chữa, và tái đi tái lại nhiều lần gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh.

Thuốc trị viêm đại tràng theo Tây y

Thuốc trị viêm đại tràng bao gồm rất nhiều nhóm thuốc khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh theo từng phân nhóm viêm đại tràng:

– Viêm đại tràng do nhiễm khuẩn: các tác nhân gây bệnh thường thấy như E.Coli, Salmonella, Shigella, vi khuẩn tả, vi trùng Lao, nấm Candida, Yersinia, Clostridium difficile, virus Herpes simplex, HIV…

Điều trị: dùng kháng sinh, kháng lao, kháng nấm hoặc kháng virus đặc hiệu hoặc có phổ tác dụng phù hợp đối với tác nhân gây bệnh.

– Viêm đại tràng do nhiễm ký sinh trùng: tác nhân amip, sán máng. Các loại ký sinh trùng khác như giun đũa, giun tóc, giun móc, giun lươn, giun kim thì bản thân chúng không có khả năng gây viêm đại tràng, tuy nhiên với bệnh cảnh tiêu chảy mạn tính thì chúng lại đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc làm tổn thương niêm mạc đại tràng.

Điều trị: các kháng sinh đường ruột.

– Viêm đại tràng do thuốc: gồm nguyên nhân do thuốc sổ và thuốc kháng sinh (còn có tên gọi khác là viêm đại tràng giả mạc). Trong viêm đại tràng giả mạc tác nhân gây bệnh là do vi khuẩn C.difficile, là vi khuẩn thường trú ở ruột không gây bệnh trong điều kiện bình thường nhưng khi dùng kháng sinh dài ngày sẽ gây ra loạn khuẩn ruột.

Điều trị: trước hết cần ngưng sử dụng những kháng sinh không cần thiết. Diệt C.difficile, có thể dùng kèm Lactobacillus để bổ sung lợi khuẩn.

– Viêm đại tràng sau xạ trị.

Điều trị:

+ Điều chỉnh liều xạ trị hoặc tạm ngưng trị liệu nếu điều kiện cho phép.

+ Dùng thuốc corticoid bằng đường tiêm hoặc uống.

+ Băng niêm mạc đại tràng với Smecta hoặc Actapulgite.

– Viêm đại tràng thể đặc biệt: không rõ nguyên nhân, bao gồm viêm loét đại tràng (Ulcerative colitis) và bệnh Crohn.

Điều trị:

+ Các thuốc chống viêm 5-ASA (5-aminosalicylic). Thường dùng cho các bệnh nhân có triệu chứng nhẹ và vừa.

+ Corticoid: thường dùng cho bệnh nhân gặp triệu chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên cần lưu ý đây là nhóm thuốc trị viêm đại tràng có rất nhiều tác dụng phụ khi sử dụng dài ngày, phải tuyệt đối tuân thủ chỉ định điều trị của nhân viên y tế.

+ Các thuốc điều hòa miễn dịch: một trong những nguyên nhân gây viêm đại tràng là sự hoạt động quá mức của hệ thống miễn dịch cơ thể dẫn đến tự làm tổn thương đại tràng. Do đó thuốc điều trị viêm đại tràng cũng bao gồm cả nhóm thuốc điều hòa miễn dịch. Cần đặc biệt lưu ý các thuốc điều hòa miễn dịch này có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và viêm tụy, làm tăng tỷ lệ mắc các loại ung thư da và ung thư hạch, do đó khi phải sử dụng các thuốc này dài ngày thì bệnh nhân cần thường xuyên thăm khám để kiểm tra các dấu hiệu có thể là tác dụng phụ này.

– Viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ: có thể do nguyên nhân tắc mạch máu (xơ vữa động mạch, hẹp van hai lá, bệnh lý về tim gây thiếu máu), hoặc do nguyên nhân không tắc mạch máu (lưu lượng tuần hoàn giảm do choáng, sốc phản vệ, mất nước nghiêm trọng; áp suất đại tràng tăng do khối u đại tràng, xoắn đại tràng; nghiện rượu, ma túy, thuốc lá; dùng thuốc chữa bệnh, thuốc an thần, lợi tiểu…)

Điều trị:

+ Kháng sinh chống viêm nhiễm và ngăn ngừa nhiễm trùng.

+ Dùng thuốc làm tan máu đông, thuốc giãn tĩnh mạch, giảm đau khi cần thiết.

+ Điều trị các bệnh lý liên quan nếu có.

Ngoài ra, trong các nhóm thuốc điều trị viêm đại tràng còn kể đến một số nhóm thuốc điều trị triệu chứng như:

– Thuốc trị tiêu chảy: diosmectit, actapulgite, loperamid…

– Thuốc trị táo bón: lactulose, bisacodyl, macrogol…

– Thuốc điều hòa nhu động ruột: trimebutin

– Thuốc chống co thắt đại tràng: alverine citrat

– Thuốc chống đầy hơi: simethicone

– Men vi sinh: Lactobacillus, Bacillus clausii…

Thuốc trị viêm đại tràng theo Đông y

Theo Đông y, viêm đại tràng thuộc phạm trù “phúc thống” (đau bụng) hoặc “đại tràng ung” (viêm đại tràng). Đây là bệnh ở tỳ vị do nhiều nguyên nhân gây ra. Bệnh biểu hiện ở 2 thể:

– Tỳ hư khí trệ: đầy bụng, sôi bụng, khí thượng nghịch, đi ngoài nhiều lần, đau bụng về đêm gần sáng. Tinh thần lo lắng, đau hạ vị từng cơn, trung tiện được thì dễ chịu, rêu lưỡi trắng dày, mạch tế sác.

-Táo kết co thắt: thường do suy nghĩ, lo lắng, ngồi nhiều, ít hoạt động, suy dinh dưỡng. Triệu chứng đầy hơi, ăn không tiêu, đau dọc khung đại tràng, mệt mỏi, ăn ngủ kém, đi ngoài táo kết hoặc phân đầu táo phân sau nhão, nhầy mũi.

Một số dược liệu hiệu quả trong điều trị viêm đại tràng như:

– Bạch truật: theo sách “Trung Dược Học” đây là vị thuốc có sự điều tiết 2 chiều của hệ thống thần kinh thực vật nên thường dùng để ngăn ngừa tiêu chảy và chống táo bón.

– Mộc hương: tác dụng chống co thắt cơ trơn, do đó làm giảm nhu động ruột, hiệu quả với những trường hợp viêm đại tràng có kích thích ruột, tiêu chảy nhiều lần.

– Bạch linh: chữa ăn uống kém, đầy chướng, tiêu chảy.

– Đẳng sâm: tăng miễn dịch cơ thể, kháng viêm, chống mệt mỏi, kém ăn, đại tiện lỏng, sa trực tràng.

Thuốc trị viêm đại tràng từ Tây y hiện nay hầu như vẫn chưa có một loại thuốc đặc hiệu nào có thể điều trị khỏi hoàn toàn và không tái phát, chưa kể đến nhiều tác dụng không mong muốn khi sử dụng dài ngày. Một lựa chọn thay thế để sống chung với căn bệnh viêm đại tràng đó là các loại thuốc được bào chế theo công nghệ hiện đại dựa trên những bài thuốc y học cổ truyền hiệu quả trong dân gian. Trong đó, Đại tràng hoàn Bà Giằng là một trong những loại thuốc trị viêm đại tràng hiệu quả và an toàn tuyệt đối cho bệnh nhân mắc viêm đại tràng lâu năm.