Nhiều người ví những cô gái đanh đá mặt vênh như hạt Mã tiền. Hạt Mã tiền tuy độc nhưng ngày nay do biết kết hợp giữa phương pháp bào chế cổ truyền với công nghệ sản xuất hiện đại đã giúp cho người bệnh an toàn khi sử dụng nó và các thuốc chứa nó.

Trong kháng chiến chống Mỹ, những chiến sĩ của ta từ miền Nam trở ra đều mang theo những hạt Mã tiền và coi đó là vị thuốc không thể thiếu bên mình. Chiến sĩ ta thường ngâm Mã tiền vào nước vo gạo một ngày đêm cho mềm, lấy ra bóc vỏ, sao với cát cho vàng đậm, rồi ngâm với rượu làm thuốc xoa bóp do chấn thương, đau dây thần kinh. Đầu thế kỷ 20, mỗi năm nước ta xuất khẩu cả ngàn tấn hạt Mã tiền.

Mã tiền được nhân dân ta sử dụng từ ngàn xưa làm thuốc xoa bóp, chữa tê liệt nửa người, chó dại cắn và trị ghẻ rất có hiệu quả. Y học hiện đại tìm thấy chất Strycnin có trong Mã tiền và chiết nó ra làm thuốc tiêm. Chất này có tác dụng mạnh với các hệ như thần kinh, tim và tuần hoàn, dạ dày và bộ máy tiêu hóa v.v… Hiện nay, ống tiêm Strychnin được dùng phổ biến trong tất cả các cơ sở y tế để tiêm hay thủy châm làm thuốc kích thích thần kinh trung ương, tăng phản xạ chữa tê liệt cơ, viêm dây thần kinh v.v…

Đặc biệt, bài thuốc có vị Mã tiền nổi tiếng được các thầy thuốc và người bệnh tin dùng chính là Phong tê thấp Bà Giằng. Bài thuốc này được Giáo sư tiến sĩ Đỗ Tất Lợi giới thiệu trong tập sách nổi tiếng “ Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” từ năm 1969 đến nay.
Trải qua gần 100 năm thực tiễn lâm sàng, Phong tê thấp Bà Giằng cho hiệu quả chữa các bệnh như tê thấp, đau nhức xương, sưng khớp, viêm thần kinh tọa, thần kinh liên sườn, teo cơ và thoái hóa xương khớp.

Hiện nay có một số thuốc bán trên thị trường có nguồn gốc từ bài thuốc Phong tê thấp Bà Giằng. Tuy nhiên thuốc gia truyền Phong tê thấp Bà Giằng do chính cơ sở Bà Giằng sản xuất có hiệu quả cao hơn hẳn. Ưu điểm nổi bật của thuốc do cơ sở Bà Giằng sản xuất là: Thuốc có tác dụng nhanh, hiệu quả, dùng được cho cả người bị đau dạ dày đã ổn định, tiểu đường, gút và táo bón, giá thành hợp lý.

Nhờ có Mã tiền của Việt Nam mà chúng ta có được bài thuốc quí mà hầu hết nhiều thuốc đông dược khác chữa phong thấp khó mà bì kịp. Cho đến nay Mã tiền chưa được trồng, mới khai thác cây mọc tự nhiên. Mong rằng ngành dược cần đầu tư nghiên cứu bảo tồn và phát triển vị dược liệu quí giá này.

Thạc sỹ Dược học Nguyễn Văn Quân