Theo thống kê tại các bệnh viện lớn trên cả nước cho thấy, các bệnh lý về đường tiêu hoá đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây, một trong những bệnh lý thường gặp nhất đó là Viêm Đại Tràng. Khi mắc phải Viêm đại tràng người bệnh thường bị đau bụng, đi ngoài nhiều lần, cơ thể mệt mỏi, kém hấp thu, từ đó ảnh hưởng đến sức khoẻ cũng như công việc của người bệnh và nếu không điều trị sớm và phù hợp có thể gây ra nhiều biến chứng như xuất huyết đại tràng, thủng đại tràng, viêm túi thừa đại tràng hoặc ung thư đại tràng… làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Vậy viêm đại tràng xuất hiện khi nào?

Trước tiên, chúng ta cần biết Đại tràng là gì? Đại tràng hay còn gọi là ruột già, đó là phần cuối của ống tiêu hóa, thường dài từ 1,5m đến 2m nằm trong ổ bụng thành hình chữ U úp ngược. Chức năng của đại tràng là tiêu hóa tiếp phần còn lại của bã thức ăn đã được ruột non hấp phụ hết dưỡng chất nhằm thu lại một phần nước, đường và vitamin nhóm B. Ngoài ra đại tràng giúp nhào nặn, cô đặc và lên men các bã thức ăn để tạo ra phân đưa xuống trực tràng thải ra ngoài. Có thể nói đây là nơi tích tụ các chất bẩn, vi khuẩn của ống tiêu hóa thải ra ngoài nên rất dễ bị viêm nhiễm, nhất là trong tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm như hiện nay.

Cấu tạo của đại tràng

Viêm đại tràng xuất hiện khi có tổn thương ở niêm mạc đại tràng, tổn thương có thể khu trú một vùng hoặc lan toả khắp đại tràng. Bệnh có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau và có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Một số yếu tố có thể tăng cường nguy cơ của bệnh như thói quen ăn uống và sinh hoạt của người bệnh.

Viêm đại tràng thường gặp ở 2 thể chính đó là

• Viêm đại tràng cấp tính
• Viêm đại tràng mãn tính: (bao gồm 1 nhóm bệnh lý: bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu, bệnh Crohn, viêm đại tràng do nhiễm khuẩn và ký sinh trùng, viêm đại tràng collagen).

Ngoài ra mọi người hay nhắc đến Viêm đại tràng co thắt hay còn gọi là hội chứng ruột kích thích hoặc bệnh đại tràng cơ năng, mặc dù biểu hiện và triệu chứng giống với bệnh lý viêm đại tràng tuy nhiên bản chất của 2 bệnh khác nhau nên Viêm đại tràng co thắt không nằm trong nhóm bệnh lý về Viêm đại tràng.

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh lý viêm đại tràng, tuy nhiên triệu chứng cơ năng của bệnh thường khá giống nhau như:

• Chướng bụng, đầy hơi, sôi bụng nhiều, trung tiện nhiều
• Đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội tùy nguyên nhân
• Rối loạn đại tiện: Đi ngoài nhiều lần, đại tiện cảm giác không hết  phân, đi đại tiện xong buồn đi ngoài tiếp.
• Tính chất phân: lỏng nát, hoặc khô táo (2, 3 ngày mới đi 1 lần). Có thể tình trạng phân sống, không thành khuôn, kèm theo chất nhầy, lẫn máu, lờ lờ máu cá
• Triệu chứng toàn thân: thay đổi tùy từng bệnh nhân và thể bệnh, có thể gầy sút hoặc không, tình trạng thiếu máu, hoặc có thể kèm theo sốt trong những trường hợp nhiễm khuẩn.
• Viêm đại tràng cấp tính: các triệu chứng xuất hiện rõ ràng như đau bụng quặn, đau dọc theo khung đại tràng, đau bụng kèm theo đi đại tiện nhiều lần, phân có thể lẫn nhầy hoặc máu,  có thể kèm thể tình trạng mất nước, rối loạn điện giải  do nguyên nhân lỵ amip hoặc lỵ trực khuẩn.
• Viêm đại tràng mãn tính các triệu chứng tính chất kéo dài, thường xuyên âm ỉ, các triệu chứng xen kẽ nhau đặc trưng với tình trạng đau bụng âm ỉ, và rối loạn đại tiện.

Chắc hẳn đây là một câu hỏi mà rất nhiều người bệnh luôn quan tâm và tìm kiếm câu trả lời phù hợp nhất. Hiện nay, điều trị Viêm đại tràng thường có 2 phương hướng chính:

• Sử dụng YHHĐ (Tây y)

Theo tây y, điều trị bệnh lý viêm đại tràng thường sử dụng các nhóm thuốc như kháng sinh để điều trị với các nguyên nhân nhiễm khuẩn, hoặc sử dụng nhóm thuốc chống co thắt, chống tiêu chảy hoặc những nhóm thuốc chống táo bón,… Ngoài ra một số nhóm thuốc được sử dụng để bổ trợ trong quá trình điều trị như thuốc an thần với tình trạng lo âu, nhóm thuốc Corticoid đối với các bệnh viêm đại tràng mãn do nguyên nhân tự miễn hoặc kết hợp với bù nước điện giải đối với tình trạng tiêu chảy nhiều.

Các phương pháp tây y này thường mang lại những hiệu quả nhanh, đáp ứng tức thời. Tuy nhiên đối với căn bệnh viêm đại tràng mãn tính, phương pháp này lại khó có thể điều trị triệt để được bệnh, bởi vậy các triệu chứng của bệnh sẽ dễ tái phát, bên cạnh đó, việc sử dụng các nhóm thuốc kháng sinh có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột làm cho các triệu chứng đau bụng, rối loạn đi ngoài trầm trọng hơn hoặc các nhóm thuốc giảm đau, chống co thắt lâu ngày có thể gây táo bón, liệt ruột hay nhóm thuốc chống viêm sẽ không tốt cho người cao huyết áp, tiểu đường, loãng xương và ngoài ra một số thuốc ức chế miễn dịch có thể gây buồn nôn, mệt mỏi, bồn chồn… Do đó, ngày nay việc sử dụng Đông y trong việc điều trị các bệnh về tiêu hoá nói chung và bệnh viêm đại tràng nói riêng thường được mọi người tìm đến nhiều hơn vì sự lành tính và hiệu quả mà thuốc mang lại.

• Sử dụng YHCT (Đông y)

Theo YHCT, bệnh viêm đại tràng được chia ra làm nhiều thể và có các phương pháp điều trị khác nhau, trong đó, mục đích và cách điều trị là hướng tới loại bỏ nguyên nhân gây bệnh ra ngoài, kích thích và điều hòa chức năng của đại tràng, đồng thời điều hòa nhu động ruột. Sự khác biệt của YHCT trong điều trị bệnh nằm ở cấu phần trong từng bài thuốc. Các bài thuốc Đông y điều trị Viêm đại tràng thường được bào chế từ các dược liệu quý được chọn lọc kỹ lưỡng, chiết xuất cẩn thận và tỉ mỉ giúp mang lại những công dụng tốt nhất của từng vị thuốc. Do đó, không phải ai hay bất cứ doanh nghiệp nào cũng có thể sản xuất ra được những bài thuốc YHCT có hiệu quả cao trong điều trị bệnh.

Để hiểu rõ hơn về hiệu quả mà YHCT mang lại trong điều trị bệnh lý viêm đại tràng, chúng ta cùng lắng nghe chia sẻ của bà Ngô Thị Hiền, Chương Mỹ, Hà Nội.

Cách đây 2 năm, bà Hiền thường bị đau bụng, đầy hơi, đôi lúc đau quặn khiến cho bà ăn không ngon ngủ không yên, mọi sinh hoạt trong cuộc sống đều bị ảnh hưởng. Sau khi đi khám, bà mới biết mình bị viêm đại tràng và chuyển sang giai đoạn mạn tính…Bà đã điều trị 1 thời gian dài bằng tây y ở nhiều nơi nhưng bệnh tình chưa có nhiều biến chuyển. Vì vậy bà đã quyết định tìm đến phương pháp điều trị bằng Đông y. Sau khi đi khám tại phòng khám y học cổ truyền bà được bác sĩ kê đơn cho bài thuốc đại tràng hoàn bà giằng, Bà đã sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, kết hợp với việc tập luyện dưỡng sinh và thay đổi chế độ ăn, sau 2 tháng sử dụng bệnh tình của bà đã cải thiện đáng kể…

“Sau khi tôi uống thuốc xong, tôi cảm thấy thoải mái, bụng không còn đau nữa, tôi cũng thấy dễ chịu hơn, có thể ngủ được và ăn cảm thấy ngon miệng, nhờ vậy mà tôi cũng giúp được các con tôi một số việc như là nuôi gà, quét nhà hoặc hái những mớ rau, thỉnh thoảng tôi lại đi tập dưỡng sinh, đi chùa lễ phật với hội người cao tuổi, hiện nay tôi thấy là bệnh viêm đại tràng của mình đã được ổn định hơn rất nhiều”.

(Bà Ngô Thị Hiền)

Lưu ý: Tác dụng của thuốc có thể thay đổi tùy theo tình trạng thể chất của mỗi người.

5. Dự Phòng Viêm Đại Tràng Bằng Cách Nào?

Thông thường, các yếu tố như thói quen sinh hoạt, ăn uống không phù hợp sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh hoặc khiến cho bệnh lý viêm đại tràng biến chuyển nặng hơn, Do đó, để phòng ngừa và điệu trị hiệu quả căn bệnh này, ngoài việc sử dụng thuốc ra mỗi người cần xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh như:

Xây dựng một chế độ ăn phù hợp: dung nạp đủ chất đạm, protein, hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ăn tanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ, tránh sử dụng các chất kích thích, như rượu, bia, cà phê, thuốc lá, nước ngọt, nước có ga vì các loại thực phẩm này dễ gây đầy hơi, chướng bụng và tiêu chảy… không nên ăn các thực phẩm cứng như rau sống, bắp luộc ảnh hưởng đến vết loét. Nên ăn các loại thức ăn như: Gạo, khoai tây, thịt nạc, cá nạc, sữa đậu nành, sữa không có lactose, các loại rau xanh nhiều lá như rau ngót, rau muống, rau cải… Khi chế biến thức ăn, nên hấp hoặc luộc, hạn chế xào, rán.

Viêm đại tràng nên ăn gì? (Đọc thêm: Chế Độ Ăn Cho Người Viêm Đại Tràng)

Bên cạnh đó, cần hạn chế thức khuya, căng thẳng, lười vận động… bởi các yếu tố tinh thần cũng là phần khá quan trọng trong việc điều trị bệnh viêm đại tràng. Với những người thường xuyên bị stress sẽ khiến cho bệnh trở nên nặng hơn đặc biệt là chứng rối loạn đường ruột. Do đó người bệnh cần phải giữ cho tinh thần luôn thoải mái, vui vẻ.

Việc luyện tập thể dục cũng rất quan trọng, luyện tập không chỉ giúp cho bạn có được một cơ thể khỏe mạng mà nó còn giúp cho bạn đẩy lùi bệnh viêm đại tràng nhanh chóng nhờ việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp cho tinh thần trở nên thoải mái. Với những bài tập như Yoga, dưỡng sinh sẽ giúp khi huyết lưu thông tốt hơn, tăng sức đề kháng giúp bạn mau chóng hồi phục.

1. Tôi thường bị đau bụng âm ỉ, đôi khi quặn thành cơn và có cảm giác buồn đi ngoài, đặc biệt là khi ăn các đồ ăn lạ như cá, ốc, đồ hải sản hay bia rượu… có những lần đi ngoài 2-3 lần mà vẫn buồn đi và thường đi phân lỏng, vậy là tôi bị bệnh gì thưa bác sĩ? tôi có thể uống thuốc Đại tràng hoàn Bà Giằng được không thưa bác sĩ?

7. Lời Khuyên của B.S. về Bệnh Viêm Đại Tràng

Bác Sĩ Hoàng Khánh Toàn >

Th.s - Bác sĩ: Hoàng Khánh Toàn, Trưởng Khoa Đông Y - Bệnh viện 108. Ông có nhiều nghiên cứu về Đông y hữu ích cho sức khỏe. Bác sĩ đã nhận danh hiệu Thầy thuốc ưu tú.

Hợp tác cùng Chuyên gia y tế đầu ngành VNBACSI.net cung cấp cho độc giả những bài viết hữu ích về điều trị, dự phòng và chăm sóc sức khỏe.

Hợp tác cùng Chuyên gia VNBACSI.net y tế đầu ngành cung cấp cho độc giả những bài viết hữu ích về chăm sóc sức khỏe.