Viêm Khớp Dạng Thấp

Thời tiết thay đổi, đặc biệt vào thời điểm giao mùa, chính là cơ hội thuận lợi làm khởi phát nhiều loại bệnh như sung huyết, nhiễm trùng, đau khớp, dị ứng. Hiện tượng này xảy ra do chúng ta không có khả năng tự bảo vệ cơ thể tránh khỏi sự tấn công của các tác nhân bình thường bên ngoài môi trường, do nhiều lý do khác nhau. Nhìn chung, nguyên nhân chính gây ra các bệnh theo mùa là do sự thay đổi đột ngột của môi trường xung quanh, dẫn đến tình trạng rối loạn của cơ thể gây và đó là lý do khiến cho bệnh xương khớp nói chung và bệnh viêm khớp dạng thấp nói riêng thường đau tăng nhiều hơn khi chuyển mùa.

Viêm khớp dạng thấp (Viêm Đa Khớp) là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh lý về xương khớp. Bệnh tự miễn dịch, diễn biến mãn tính và xuất hiện chủ yếu ở nữ giới sau 30 tuổi (hơn 70%). Tại Việt Nam tỉ lệ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp là 0,5% trong cộng đồng và 20% số bệnh khớp phải nằm viện điều trị.

Bệnh viêm khớp dạng thấp không chỉ gây ảnh hưởng tới sinh hoạt, khả năng vận động và còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tàn phế.

Nguyên Nhân Viêm Khớp Dạng Thấp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, có bị ảnh hưởng bởi các yếu tố: giới tính, độ tuổi hay các tác nhân gây bệnh như virut, vi khuẩn,…

Theo YHCT có 2 nguyên nhân chính gây ra bệnh Viêm khớp dạng thấp:

Nguyên nhân bên ngoài là do các tà khí Phong, Hàn, Thấp xâm nhập vào cơ thể, làm cho khí huyết bế tắc mà sinh ra bệnh. Các khí này bị tắc lưu lại ở kinh lạc hoặc tạng phủ sẽ gây sưng đau, nhức mỏi, tê bì ở một vùng cơ thể hoặc các khớp xương.

Nguyên nhân thứ hai là nguyên nhân bên trong, do cơ thể có Vệ khí suy yếu, khí huyết hư hoặc can thận hư suy.

Làm Sao Nhận Biết Triệu Chứng Của Viêm Khớp Dạng Thấp?

Viêm khớp dạng thấp thường gây tổn thương màng hoạt dịch, sụn khớp và đầu xương dưới sụn, bệnh diễn biến mạn tính có thể dẫn đến tình trạng dính và biến dạng khớp. Đa số các trường hợp viêm khớp khởi phát chậm và tăng dần, nhưng cũng có khoảng 15% bắt đầu đột ngột với những triệu chứng cấp tính.

Khi viêm khớp dạng thấp xảy ra thường có các biểu hiện khá đặc trưng như: cứng khớp buổi sáng, tổn thương đối xứng hai bên, sưng và đau khớp, đặc biệt khi thời tiết thay đổi thì đau tăng dữ dội. Ngoài ra, trên hình chụp X quang sẽ phát hiện các tổn thương ở tổ chức dưới sụn. 

Cụ thể:

Xác định chẩn đoán Viêm khớp dạng thấp khi có 4/7 tiêu chuẩn sau:

1. Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 1 giờ.
2. Sưng đau kéo dài tối thiểu 3 khớp trong số 14 khớp sau: ngón tay gần, bàn ngón, cổ tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn ngón chân.
3. Sưng đau một trong 3 vị trí: khớp ngón tay gần, khớp bàn ngón, khớp cổ tay.
4. Sưng khớp đối xứng.
5. Có hạt dưới da.
6. Phản ứng tìm yếu tố dạng thấp (+).
7. Hình ảnh X quang điển hình.                                     (Theo tiêu chuẩn ACR – 1987)

Tại Việt Nam do thiếu các phương tiện kỹ thuật cần thiết, nên chẩn đoán xác định dựa vào các yếu tố sau:

1. Nữ tuổi trung niên.
2. Viêm các khớp nhỏ ở hai bàn tay, phối hợp với các khớp gối, cổ chân, khuỷu.
3. Đối xứng.
4. Có dấu hiệu cứng khớp buổi sáng.
5. Diễn biến trên 2 tháng.

Điều Trị Viêm Khớp Dạng Thấp Như Thế Nào Cho Hiệu Quả?

Nguyên tắc điều trị:

1. VKDT là bệnh mạn tính kéo dài hàng chục năm, đòi hỏi quá trình điều trị phải kiên trì, liên tục có khi đến hết cả đời.
2. Điều trị phải kết hợp chặt chẽ giữa sử dụng thuốc và vật lý trị liệu phục hồi chức năng.
3. Trong quá trình điều trị cần theo dõi chặt chễ diễn biến của bệnh để phòng tránh các tai biến biến chứng có thể xảy ra.

[Đọc thêm: Phương Thuốc Bí Truyền Điều Trị Viêm Khớp Dạng Thấp]

Hiện nay, Viêm khớp dạng thấp có thể điều trị bằng nhiều phương pháp:

Trong Tây y thường dùng các thuốc chống viêm, giảm đau, tăng cường dinh dưỡng cho khớp… hiệu quả mang lại tức thì nhưng cần theo dõi liên tục tránh các ảnh hưởng đến dạ dày gan thận và sự tái phát của bệnh.

Trong Đông y sử dụng các loại thuốc có tác dụng khu phong trừ thấp, tán hàn thanh nhiệt, bổ gan thận, khí huyết hoặc sử dụng các liệu pháp không dùng thuốc như châm cứu, xoa bớp, ngâm rượu thuốc… sẽ mang lại nhiều hiệu quả và thành phần là thảo dược nên thuốc thường rất lành tính. Việc áp dụng Đông y trong điều trị các bệnh xương khớp ngày nay đang thấy rõ sự hiệu quả mang lại tuy nhiên việc tìm kiếm và sử dụng được bài thuốc phù hợp và hiệu quả với mỗi người bệnh thường rất khó khăn. Do đó cần phân biệt rõ ràng giữa thuốc và thực phẩm chức năng trong quá trình điều trị đồng thời cần chọn lọc bài thuốc phù hợp và hiệu quả nhất để điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp.

Ở Việt Nam thế kỷ thứ 14 Tuệ Tĩnh đã sử dụng các vị thuốc nam để chữa bệnh đau xương khớp, phong thấp, tê bì như: Cỏ xước, Tang ký sinh, Ngũ gia bì, Thổ phục linh,… Kế thừa những vị thuốc chữa bệnh ấy, ngày nay Y học cổ truyền đã nghiên cứu và phát triển các bài thuốc chữa bệnh phong thấp kết hợp với các vị thuốc hoạt huyết, bổ huyết, bổ thận để điều trị bệnh Viêm khớp dạng thấp và một trong những bài thuốc hiệu quả được đánh giá cao hơn cả đó là thuốc gia truyền phong tê thấp Bà Giằng.

Lời Khuyên Của Chuyên Gia

Bác Sĩ Phạm Hưng Củng >

Bác Sĩ Chuyên Khoa II / Nguyên Vụ Trưởng VỤ YHCT – Bộ Y Tế / Thầy thuốc ưu tú, BS.LG / Chủ tịch danh dự Hội NC YHCT quốc tế Hồng Kông